sosyal bilgiler ne demek?

Sosyal bilgiler; tarih, coğrafya ve siyaset bilimi dahil olmak üzere, sosyal bilimler ve beşeri bilimlerin bir arada bulunduğu disiplinler arası bir konudur. Sosyal bilgiler, ilk olarak yirminci yüzyılın başında, Amerikalı eğitimciler tarafından kullanılmış bir terimdir.¹ Sosyal bilgilerin; özellikle de yüksek öğretim düzeyindeki amaçlarından birisi, benzersiz metotlar ve özel konsantrasyon odaklarıyla, sosyal sorunlar ve bu sorunların daha derin analizleri için, birkaç farklı disiplin ve akademik araçların paylaşılarak, birbirleriyle iletişim kurmaları ve tutarlı bir konu alanı oluşturmalarını sağlamaktır.² Ayrıca sosyal bilgiler; öğrencilerin, çeşitli demokratik bir topluma, bilgili ve sorumluluk sahibi bireyler olarak katılmaları için eğitmeyi amaçlamaktadır. Sosyal bilgiler içeriği, değerleri ve gerekçeli görüşleri geliştirmek için gerekli arka plan bilgisini sağlamaktadır. Aynı zamanda bu alanın amacı, yurttaşlık yeterliliği sağlamaktır.³

Ders olarak sosyal bilgiler

Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığının müfredatına göre; 1. sınıftan 3. sınıfa kadar hayat bilgisi dersi olarak, İlkokul 4. sınıf ve ortaokul 5, 6, 7. sınıflarda ise sosyal bilgiler dersi olarak halen okutulmakta olan bir derstir.

Sosyal Bilgilerin genel amacı, öğrencilere vatandaşlık görevlerini ve sorumluluklarını öğretmek, evrensel bilgi ve becerilere/davranış modellerine sahip, toplumda insanların birbirleri ile olan ilişkileri ve tasarruf etme fikrini ve yeteneklerini geliştirmek; yaparak yaşayarak metoduyla yaşadığı toplumu tanıma, çevrelerini anlama bunun yanında problem çözme ve karar alma becerileriyle donanmış, üretken katılımcı, demokratik ve çağdaş bir toplum ayrıca için etkin vatandaşlar/bireyler yetiştirmektir.

Konu alanları

Sosyal bilgiler bir konu değildir, bunun yerine birçok farklı konuyu içeren bir çalışma alanı olarak işlev görmektedir. Öncelikle tarih, coğrafya, ekonomi, siyaset bilimi, hukuk, sanat tarihi , yurttaşlık ve sosyoloji konularını içermektedir. Bütün bunlarla birlikte etik, psikoloji, felsefe, antropoloji, sanat ve edebiyat unsurları da konu alanına dahil edilmektedir. Çalışma alanı olarak, insanlara ve onların ilişkilerine odaklanmaktadır. Bununla birlikte bu konuların çoğu, konu alanının kendisi için yararlı olan, bir tür sosyal fayda da içermektedir.⁴

Sosyal Bilgiler Öğretimi

Türkiye Cumhuriyeti'nde, sosyal bilgiler dersinin öğretimi, üniversitelerdeki eğitim fakültesi içerisinde yer alan sosyal bilgiler öğretmenliği bölümü mezunları tarafından yapılmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmış müfredat doğrultusunda, bu dersin öğretmenleri yetiştirilmektedir.1

Sosyal Bilgiler Değerleri

Sosyal bilgiler programında verilen değerler: Aile birliğine önem verme, Adil olma, bağımsızlık, barış, özgürlük, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, hoşgörü, misafirperverlik, sağlıklı olmaya önem verme, saygı, sevgi, sorumluluk, temizlik, vatanseverlik, yardımseverlik

Sosyal Bilgiler Öğrenme Alanı

Ulusal Sosyal Araştırmalar Konseyi'ne göre, sosyal bilgilerin etkinliğinde oluşturulan ve anaokulundan 12. sınıfa kadar bir konu çalışması olarak insan deneyimi ile ilgili standartları temsil eden on tema bulunmaktadır.⁵

Kültür

Kültür ve çeşitlilik çalışması teması, kültürel açıdan farklı öğrenci grupları arasında daha fazla anlayış sağlamayı ve müfredata kültürel açıdan farklı öğrencilerin deneyimlerini de dahil etmeyi amaçlayan, kendi başına bir çalışma alanı olan çok kültürlülüğün ilkelerini içermektedir.⁶

Zaman, Süreklilik ve Değişim

Öğrenciler, mevcut dünyanın gelişimine yol açan olayların geçmişini ve tarihini inceler. Nihayetinde, öğrenciler bunları bugüne uygulamak için geçmişin inançlarını ve değerlerini de inceleyeceklerdir. Ayrıca öğrenciler, tarih araştırmasında sorgulama becerilerini geliştireceklerdir.⁷

İnsanlar, Yerler ve Çevre

Öğrenciler, kim olduklarını ve onları çevreleyen ortamı ve yerleri anlayabileceklerdir. Öğrenciye, dünyanın mekansal görüşleri ve perspektifleri verilmektedir.⁸ Bu tema büyük ölçüde, insanlığın kaynaklarla bağlantılarını inceleyen, harita ve teknik okuma talimatlarını analiz eden, insan toplulukları ve Dünya'nın sistemleri hakkındaki bilgileri çözümleyen bir bakış açısına sahip olan; coğrafya alanında yer almaktadır.⁹

Birey ve Toplum

Öğrenciler kendi kişisel kimliklerini, gelişimlerini ve eylemlerini anlayabileceklerdir. Bu sayede kendilerini çevreleyen etkileri de anlayabileceklerdir.¹⁰

Bireyler, Gruplar ve Kurumlar

Öğrenciler, grupların ve kurumların; insanların günlük yaşantılarını nasıl etkilediğini anlayacaklardır. Grupların ve kurumların nasıl oluştuğunu, sürdürüldüğünü ve değiştirildiğini anlayabileceklerdir.¹¹

Güç, Otorite ve Yönetim

Öğrenciler, tarihsel dönemlerden günümüze kadar iktidar, otorite ve yönetim biçimlerini anlayacaklardır. İktidarın amacına ve gücün, toplum üzerindeki sınırlandırmalarına aşina olacaklardır.¹²

Üretim, Dağıtım ve Tüketim

Öğrenciler, malların ve hizmetlerin organizasyonunu anlayacak ve nihayetinde öğrencinin, daha büyük ekonomik meseleleri çalışmasına hazırlayacaktır.¹³ Ekonomik konuların incelenmesi, bununla beraber finansal okuryazarlık ve ekonomiye; işçiler, üreticiler ve tüketiciler olarak katılım söz konusu olduğunda, öğrencilerin bilgi ve becerilerinin bu konuda artırılmasını amaçlamaktadır.¹⁴